
Akumulator w pojeździe bez odpowiedniego ładowania szybko stałby się bezużyteczny. Za ciągłą dostawę prądu odpowiedzialny jest alternator. W tym artykule opowiemy jak jest zbudowany, co może mu zaszkodzić i w jaki sposób go naprawić.
Stare i proste pojazdy zaopatrzone były w prądnice prądu stałego. Te działały na zasadzie podobnej do układów współcześnie stosowanych, ale ich wydajność była znacznie mniejsza, miały większe gabaryty oraz mniejszą niezawodność. Dlatego obecnie w pojazdach montuje się prądnice prądu przemiennego, czyli alternatory.
Jak zbudowany jest alternator?
Głównym еlеmеntеm аltеrnаtоrа јеѕt nіеruсhоmу ѕtојаn wуkоnаnу z іzоlоwаnеј, ѕtаlоwеј rаmkі, оtосzоnеј trzеmа uzwојеnіаmі. Uzwојеnіа tе ѕą rоzłоżоnе со 1200 nа оbwоdzіе ѕtојаnа.
Ze stojanem ściśle współpracuje еlеktrоmаgnеѕ w postaci wіrnіka, który zаѕіlаny jest za pośrednictwem ріеrśсіеnі ślіzgоwych і ѕzсzоtek. Dо łаdоwаnіа аltеrnаtоrа ѕłużу równіеż раѕеk nарędоwу i koło pasowe nарędzаne рrzеz wаł kоrbоwу ѕіlnіkа.
Wаżnуm urządzeniem w alternatorze jest też rеgulаtоr nаріęсіа. Ten рółрrzеwоdnіkоwy сzuјnіk kоntrоluje nаріęсіe nа wејśсіu оrаz роdtrzуmuje рrąd łаduјąсy аkumulаtоr.
Sposób działania alternatora
Po przekręceniu kluczyka w stacyjce pasek zaczyna napędzać koło pasowe alternatora, a to wprawia w ruch wirnik. W ten sposób tworzy się pole magnetyczne między stojanem a magnesem na wirniku. Szczotki przekazujące prąd na pierścienie ślizgowe, podłączone do końcówek biegunów, wzbudzają alternator. W ten sposób urządzenie wytwarza prąd zmienny, który w pojeździe jest właściwie bezużyteczny. Do zmienienia go na prąd stały służą diody prostownicze zainstalowane na mostku. Dzięki nim prąd uzyskany przez alternator zostaje zamieniony z przemiennego w stały.
Jak należy dbać o alternator?
Najgroźniejszym czynnikiem, który niszczy alternator jest woda. Niekiedy nieodpowiednie mycie silnika może doprowadzić do kompletnej destrukcji urządzenia. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku intensywnego deszczu. Staraj się unikać napraw auta podczas mocnych ulew. Jeżeli strumień dostanie się do środka alternatora, ten może kwalifikować sie do wymiany, a w najlepszym przypadku – regeneracji.
Dobrym zwyczajem jest też regularne wymienianie części eksploatacyjnych. Szczotki powinniśmy zmieniać już przy pierwszych objawach utraty ładowania w pojeździe. To najbardziej eksploatowany element, ponieważ ich materiał poddawany jest ciągłemu ścieraniu.
Objawy uszkodzenia alternatora
Typowe objawy awarii alternatora to:
- Czerwona ikona akumulatora – jeśli po uruchomieniu silnika nie gaśnie i świeci się cały czas, alternator nie dostarcza do instalacji prądu i energia czerpana jest z akumulatora. Nie należy kontynuować jazdy, bo akumulator wkrótce się rozładuje.
- Problemy z uruchomieniem silnika – jeżeli akumulator wymaga częstego doładowywania prostownikiem, mimo że poruszasz się także na dłuższych trasach, być może alternator nie dostarcza wystarczającej ilości prądu.
- Szwankująca elektronika – częstym objawem uszkodzonego alternatora jest szwankująca elektronika. „Wariować” mogą lampki, kontrolki na desce rozdzielczej, wskazówki zegarów, a włączenie niektórych urządzeń może okazać się niemożliwe.
- Nieregularne natężenie świateł – jeśli lampy przygasają na wolnych obrotach i rozświetlają się po dodaniu gazu, warto sprawdzić alternator.
- Pisk wydobywający się spod maski – mocne zużycie koła pasowego alternatora może skutkować ślizganiem się paska wielorowkowego. Buczenie lub wycie zwiększające się wraz z obrotami oznacza natomiast usterkę łożyska alternatora.
Samodzielna naprawa alternatora
Nie zawsze wymiana alternatora jest konieczna. Wielu problemom można zaradzić samemu. Oto kilka czynności, które powinieneś przeprowadzić:
- Na początku sprawdź napięcie na samym urządzeniu. Nie powinno być różne od wartości na akumulatorze. Jeżeli różnica jest duża, to znaczy, że winą złego ładowania może być uszkodzona instalacja.
- Skontroluj stan paska napędowego, który powinien być odpowiednio napięty. Jeżeli tak nie jest to alternator nie otrzymuje odpowiednich ilości energii do przerobienia.
- Posłuchaj, jak pracuje urządzenie. Głośne odgłosy, buczenie i piszczenie świadczą o możliwym uszkodzeniu diod lub szczotek.
- Brak obrotów świadczy o uszkodzonym wirniku lub awarii łożyska.
Jeżeli znalazłeś możliwą przyczynę usterki, zacznij naprawę. Regeneracja alternatora zaczyna się od wyjęcia całego mechanizmu. Na początku odłącz klemy od akumulatora. Później wyciągnij alternator. Są pojazdy, w których dostęp jest bardzo prosty i czynność ta zajmuje chwilę. Niekiedy, aby tego dokonać, będziesz musiał wymontować inne części pojazdu.
Po wyjęciu rozkręć obudowę urządzenia. Następnie sprawdź dokładnie stan wszystkich podzespołów (warto przy tej okazji wymienić bardziej zużyte części), nasmaruj alternator specjalną pastą termoprzewodzącą, wymień popsuty element i zamknij obudowę.
Jeżeli po oględzinach stwierdzisz, że wymiana alternatora to jedyna opcja, nie wkładaj starego do samochodu. Na jego podstawie będziesz mógł dobrać nowy alternator.